شناسایی سالانه ۶۰ هزار نوزاد با تیروئید کم‌کار/ضرورت مراجعه زنان باردار به مراکز سلامت
به گزارش سلامت نیوز به نقل از معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران، دکتر فرانک رحیمی با بیان این مطلب عنوان کرد: این برنامه غربالگری کم کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان یکی از موفق‌ترین برنامه‌های بهداشتی ایران با پوشش بالای ۹۹.۴% درصد در کشور است.
وی با اشاره به اینکه غده تیروئید در ناحیه جلو گردن و یکی از مهم‌ترین غدد درون ریز بدن است، توضیح داد: این غده با تولید هورمون‌های تیروئید سوخت و ساز بدن را کنترل می‌کند.
لزوم آگاهی شهروندان از بیماری های غده تیروئید
رحیمی افزود: بیماریهای متعددی که در این غده بروز می‌کنند باعث اختلال در عملکرد آن شده و منجر به بروز علائم و نشانه‌های بالینی متعدد می‌شود. بنابراین آگاهی از بیماریهای غده تیروئید که به‌طور مستقیم بر سلامت فرد تاثیر دارند، ضروری است.
وی با یادآوری اینکه شیوع بیماریهای غده تیروئید در دنیا قابل توجه بوده و می‌تواند افراد را در تمام سنین گرفتار نموده و طیف وسیعی از علائم و نشانه‌های بالینی را به‌وجود آورند، گفت: فدراسیون جهانی تیروئید درسپتامبر ۲۰۰۷ میلادی، روز ۲۵ ماه مه ( ۵ خرداد ) هر سال را به عنوان روز جهانی تیروئید برگزید. در یازدهمین کنگره اروپایی آندوکرینولوژی در استانبول ترکیه که در ۱۱ آپریل سال ۲۰۰۹ میلادی برگزار شد، ۲۵ الی ۳۱ ماه مه هر سال نیز تحت عنوان هفته جهانی تیروئید برگزیده شد. هدف روز و هفته جهانی تیروئید، افزایش سطح آگاهی مردم از بیماریهای تیروئید و عوارض آن‌ها و همچنین راه‌های پیشگیری و درمان بیماریهای غده تیروئید است.
بهترین روش شناسایی نوزادن با تیروئید کم کار
رحیمی با اشاره به اینکه بیماری کم کاری تیروئید نوزادان در بدو تولد معمولا علامت مشخصی ندارد، تصریح کرد: بهترین روش پیدا کردن بیماران انجام غربالگری پاشنه پای نوزادان است. اهمیت این بیماری در این است که اگر بیماری تشخیص داده نشود یا درمان دیر شروع شود یا کنترل بیماری مناسب نباشد، موجب عوارض جدی و غیرقابل برگشت همچون عقب ماندگی ذهنی، کوتاهی قد و کم شنوایی می‌شود.
رحیمی در ادامه افزود: هورمون‌های تیروئید نقش اساسی در رشد و نمو بدن قبل و بعد از تولد دارند. در دوران جنینی، جنین هورمون مورد نیاز برای رشد و نمو بدن را از مادر می‌گیرد به همین دلیل در نوزادانی که از مادران سالم و یا مادران مبتلا به بیماری کم کاری تیروئید که خوب درمان شده اند متولد می‌شوند، در زمان تولد رشد و نمو طبیعی داشته و علامت‌های بیماری را بروز نمی‌دهند. اما نوزادان مادرانی که کمبود هورمون‌های تیروئیدی دارند (مادران مبتلا به کم کاری تیروئید که درمان نشده و یا قرص مصرف می‌کنند اما کنترل متابولیک مناسبی ندارند) می‌توانند در بدو تولد علامت‌های بیماری را به صورت اختلال در رشد و نمو داشته باشند.
مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای معاونت بهداشت دانشگاه با اشاره به اینکه این بیماری در بدو تولد علائم ندارد، عنوان کرد: غربالگری نوزادان در سنین ۳-۵ روز بعد از تولد اهمیت بسیار زیادی دارد. به همین دلیل غربالگری کم کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان از سال ۱۳۸۴ تاکنون در کشور، در برنامه‌های نظام سلامت ادغام و در سطح مراکز ارائه خدمات بهداشتی اجرا می‌شود.
ضرورت مراجعه زنان باردار به مراکز سلامت
وی تصریح کرد: با اندازه گیری میزان TSH در نوزادان ۷۲ ساعت بعد از تولد در ۵- ۳ روزگی، بیماری هیپوتیروئیدی بررسی می‌شوند. در حال حاضر تعداد ۱۵۸ مرکز غربالگری (در ۸ شبکه و مرکز بهداشت، در ۱۱۸ مرکز/پایگاه سلامت و همچنین ۴۰ بیمارستان) با خون گیری از پاشنه پا و ارسال نمونه به آزمایشگاه، پیگیری تا تشخیص نهایی و مراقبت تا سه سالگی بیمار را برعهده دارند. سالانه حدود ۳۰۰ نوزاد مبتلا به کم کاری تیروئید بدو تولد جدید شناسایی می‌شود و همچنین سالانه مراقبت حدود ۹۰۰ نوزاد بیمار تحت پوشش از سوی مراقبین سلامت انجام می‌شود. براساس آخرین اطلاعات، میزان بروز بیماری کم کاری تیرویید نوزادان (در هزار نوزاد غربالگری شده ) در کشور ۴.۳ و در حوزه تحت پوشش دانشگاه ۳.۹ در هزار است.
رحیمی به مادران باردار توصیه کرد حتما در دوران بارداری به مراکز جامع خدمات سلامت پایگاه های سلامت و خانه‌های بهداشت برای مراقبت‌های پیش از بارداری، دوران بارداری، استفاده از مکمل یدوفولیک مراجعه کنند و با مراجعه به موقع در ۷۲ ساعت پس از تولد نوزاد و در بازه زمانی ۵-۳ روزگی نوزاد، غربالگری پاشنه پای نوزادان خود را انجام دهند.
مصرف نمک یددار در حد متعارف
وی یادآور شد: در غربالگری نوزادان علاوه بر غربالگری کم کاری تیروئید بدو تولد، کمبود آنزیم G۶PD، فنیل کتونوری و ۵۰ بیماری متابولیک نیز مورد غربالگری قرار می‌گیرد.
رحیمی خاطرنشان کرد: مصرف نمک ید دار تصفیه شده در حد متعارف(حداکثر ۵ گرم در روز) و نگهداری در ظروف در بسته دور از نور و گرما و افزودن به غذا در مراحل پایانی پخت آن توصیه می‌شود.