تخصص زنان و زایمان چیست |دکتر زنان چه بیماری را درمان می‌کند
مجله دکتر دکتر
صحبت از تخصص‌های پزشکی مربوط به زنان که می‌شود، پای چند عنوان به‌میان می‌آید. یکی از آنها، تخصص زنان و زایمان است و دیگری دکتر زنان. پزشکانی که متخصص زنان هستند، به بیماری‌ها و وضعیت‌های مربوط به زنان رسیدگی می‌کنند و به درمان مشکلاتی می‌پردازند که به سیستم تناسلی بانوان مربوط هستند. افرادی با تخصص زنان و زایمان هم به‌طور ویژه، به امور مربوط به بانوان در قبل، طول و بعد از بارداری رسیدگی می‌کنند.در این مقاله، درباره فعالیت متخصص زنان و زایمان، تحصیلات دکتر زنان، توانایی متخصصان این حوزه در درمان بیماری‌های زنان خواهیم گفت تا بدانید که تخصص زنان و زایمان چیست و دکتر زنان کیست. مطالعه این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، به حدود ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.اگر پرسشی درباره پزشکی زنان دارید، در همین صفحه و در پایان مقاله مطرح کنید تا پزشک به شما پاسخ دهد.
تخصص زنان و زایمان چیست ؟
متخصص زنان و زایمان پزشکی است که مراقبت‌های پزشکی و جراحی را در دوران قبل از بارداری، بارداری، زایمان و دوره پس از آن ارائه می‌دهد. در واقع، اگر بخواهیم به‌طور دقیق‌تر بگوییم که تخصص زنان و زایمان چیست، باید بگوییم که در این حوزه به امور مربوط به مراقبت‌های دوران بارداری رسیدگی می‌شود و عمل‌های جراحی زنان مانند سزارین هم صورت می‌گیرد.فعالیت متخصص زنان و زایمان شامل موارد و حیطه‌های زیر می‌شود:
- استفاده از سونوگرافی، آزمایش خون، آزمایش ادرار و سایر ابزارها برای نظارت بر بارداری
- مدیریت زایمان، از جمله القای زایمان، موارد اضطراری و تجویز داروهای مناسب
- غربالگری، معاینات و تست‌های آزمایشگاهی قبل از تولد بچه
- ارائه مراقبت‌های پس از زایمان سزارین یا طبیعی تا شش هفته پس از آن
- بررسی اندازه، رشد و موقعیت بچه در رحم
- تشخیص ناهنجاری‌های مادرزادی
دکتر زنان کیست؟
متخصص زنان پزشکی است که در زمینه سلامت و باروری زنان تخصص دارد. افرادی با این تخصص به تشخیص و درمان مسائل مربوط به دستگاه تناسلی زنان می‌پردازند؛ این دستگاه شامل موارد زیر می‌شود:
- رحم
- لوله‌های فالوپ
- تخمدان‌ها
- سینه‌ها
- جراحی زنان
برای همین تمامی بانوان برای حل مشکلات مرتبط با اندام‌های خاص خود، باید به دکتر زنان مراجعه کنند.
تخصص زنان و زایمان چه فوق‌تخصص‌ها و فلوشیپ‌هایی دارد؟
برای آشنایی بیشتر با این رشته پزشکی باید بدانید که تحصیلات تخصص زنان و زایمان چیست. افراد پس از طی‌کردن چهار سال تحصیلی در رشته پزشکی عمومی می‌توانند وارد دوره تخصص شوند و شروع به تحصیل در زمینه زنان و زایمان کنند.بعد از اینکه این دوره چهارساله به پایان می‌رسد، امکان ادامه تحصیل در سطح فوق تخصص و دریافت فلوشیپ مقدور می‌شود. فوق تخصص هم دوره‌ای ۲ تا ۳ساله برای متخصص زنان وزایمان است.پزشکان این رشته می‌توانند در دوره‌هایی آموزشی و تخصصی موسوم به فلوشیپ زنان هم شرکت و تحصیلات خود را در بخشی خاص و تخصصی تکمیل کنند. تحصیلات دکتر زنان می‌تواند با سپری‌کردن دوره‌های تخصص و فلوشیپ تکمیل‌تر و تخصصی‌تر شود.
زیرمجموعه‌های تحصیلات تکمیلی زنان و زایمان
از زیرمجموعه‌های رشته‌های فوق تخصص زنان و زایمان که در مراحل تکمیلی تحصیلی تعریف می‌شوند، باید به این‌ها اشاره کنیم:
- انکولوژی زنان
- اختلالات کف لگن در زنان
- نازایی و ناباروری
- پریناتولوژی
- لاپاراسکوپی
هر پزشکی می‌توانید هر چند دوره‌ای که می‌خواهد را شرکت کرده و مدرک آن را دریافت کند. گذراندن این دوره‌ها، باعث صلاحیت پزشک برای تجویز تخصصی می‌شود.
فرق دکتر زنان و مامایی در چیست؟
در بررسی رشته‌های پزشکی مربوط به زنان، دکتر زنان به امور مربوط به بیماری‌های اختصاصی بانوان و پیشگیری از بیماری‌های زنان می‌پردازد. متخصصان مامایی هم در زمینه رسیدگی به امور بارداری تخصص دارند و مانند متخصصان زنان و زایمان پزشکی نخوانده‌اند. این افراد کسانی هستند که در دوران بارداری به زنان کمک می‌کنند.در واقع، هردو می‌توانند در دوران بارداری به زنان کمک کنند، اما متخصصان زنان در زمینه‌های دیگر مربوط به سلامت زنان هم فعالیت دارند. در مواردی که زایمان طبیعی پرخطر باشد و وضعیت مادر و جنین پیچیده ارزیابی شود هم باید به‌جای ماما به متخصصان زنان و زایمان مراجعه شود تا اوضاع تحت کنترل تخصصی قرار بگیرد.
دکتر زنان چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟
متخصص زنان مشکلات مربوط به اندام‌های تناسلی زنانه را تشخیص می‌دهد و درمان می‌کند. این فرد با تمام جنبه‌های سلامت جنسی مانند مراقبت‌های پیشگیرانه، غربالگری سرطان و معاینات فیزیکی سروکار دارد.
بیماری‌های مهم زیر مجموعه زنان
متخصصان زنان شرایطی را که بر سیستم تولید مثل زنان تأثیر می‌گذارد، تشخیص می‌دهند و درمان می‌کنند. برخی از این شرایط عبارت‌اند از:
- اندومتریوز
- کیست‌های تخمدان
- فیبروئید رحم
- عفونت‌های واژن
- سرطان رحم، تخمدان یا دهانه رحم
- درد لگن
- خونریزی نامنظم
- یائسگی
- مسائل مربوط به قاعدگی و چرخه آن
دکتر زنان با بررسی کامل و تفسیر آزمایش‌های لازم، بیمار خود را در مسیر بهبودی قرار می‌دهد.
خدماتی که دکتر زنان ارائه می‌دهد، چیست؟
از خدمات و حیطه فعالیت دکتر زنان باید به این‌ها اشاره کنیم:
- معاینه لگن و اندام تناسلی خارجی
- تست پاپ و غربالگری سرطان
- آزمایش عفونت‌های مقاربتی (STIs)
- تشخیص بیماری‌ها و اختلالات اندام‌های جنسی
- کنترل تولد و تنظیم خانواده
- مشکلات مربوط به قاعدگی یا یائسگی
نقطه مشترک تمامی مواردی که در این بخش برایتان لیست کردیم این است که تمامی این موارد، بیماری‌های مختص زنان هستند و اکثرشان هیچگاه در مردان رخ نمی‌دهند.
روش‌های تشخیص در تخصص زنان و زایمان چیست؟
عمده‌ترین روش‌های تشخیص‌بیماری های زنان شامل معاینات اسپکولوم یا همان استفاده از ابزاری خاص برای بازکردن دهانه واژن و معاینه داخل رحم است. از سونوگرافی و بیوپسی دهانه رحم هم برای رسیدن به نتیجه درباره وضعیت هر بیمار استفاده می‌شود.
زیرمجموعه روش‌های تشخیصی زنان و زایمان
متخصص زنان وزایمان از روش‌های تشخیصی مختلفی بهره می‌برند:
- کولپوسکوپی یا استفاده از ابزاری برای بزرگ‌نمایی دهانه رحم
- استفاده از هیستروسکوپی یعنی مشاهده درون رحم از راه دستگاه
- لاپاراسکوپی برای تشخیص و جراحی
- نمونه‌گیری از آندومتر
هرکدام از این روش‌ها، اطلاعات کافی و لازم را به پزشک برای تشخیص روند درمان می‌دهند.
روش‌ها و روندهای درمان در تخصص زنان چیست؟
بنا به اینکه مشکل و بیماری مراجعان متخصص زنان چیست، روش‌ها و روندهای درمانی مختلفی از جمله موارد زیر را در نظر می‌گیرد:
- لاپاروسکوپی
- اسکن سونوگرافی
- پاپ‌اسمیر یا نمونه‌برداری از دهانه رحم
- کولپوسکوپی (معاینه میکروسکوپی دهانه رحم)
- بیوپسی آندومتر (گرفتن نمونه از آستر رحم)
- هیدروسکوپی (استفاده از آندوسکوپ برای دیدن رحم)
توجه به این نکته مهم است که انتخاب هر کدام از این روش‌ها از طرف پزشک، بسته به بیماری و وضعیت فیزیکی فرد دارد.
زیرمجموعه‌های درمانی زنان و زایمان
از زیرمجموعه‌های روش‌های درمانی متخصص زنان باید به این‌ها اشاره شود:
| هیسترکتومی | روشی برای برداشتن رحم |
| برداشتن فیبروم رحم | روش‌هایی مانند میومکتومی برای برداشتن توده غیرسرطانی |
| برداشتن کیست تخمدان | جراحی کیسه پر از مایع از روی تخمدان |
| سیستکتومی تخمدان لاپاراسکوپی | جراحی برای برداشتن کیست از یک یا هر دو تخمدان با برش‌های کوچک و ابزارهای تخصصی |
| درمان چسبندگی | درمان زخم‌های ایجادشده پس از جراحی رحم |
| از بین بردن پولیپ رحم | رفع سلول‌های غیرسرطانی در دیواره داخلی رحم |
| پولیپکتومی هیستروسکوپی | عمل جراحی برای برداشتن پولیپ رحم |
| ابلیشن آندومتر هیستروسکوپی | استفاده از ابزاری برای دیدن داخل رحم و درما خونریزی غیرعادی آن |
| عقیم سازی هیستروسکوپی | نوعی روش عقیم‌سازی لوله‌های فالوپ با قراردادن ایمپلنت |
| جراحی به کمک رباتیک | استفاده از دستگاه‌هایی تحت کنترل رایانه برای عمل |
البته بیماری‌ها و متعاقب آنها، روش‌های درمانی متفاوتی وجود دارد که ما به مهم‌ترین‌هایشان اشاره کردیم.
چه زمانی باید به متخصص زنان مراجعه کنیم؟
متخصص زنان در تمام جنبه‌های سلامت باروری یک زن از جمله مراقبت‌های پیشگیرانه و غربالگری سرطان یا بیماری‌های مقاربتی تخصص دارد.در صورت داشتن علائم زیر باید به متخصص زنان مراجعه کنید:
- درد لگن
- قاعدگی دردناک
- مشکل باردارشدن
- افسردگی پس از زایمان
- خونریزی یا ترشح نامنظم واژن
- رشد، زخم یا توده در ناحیه واژن
- خارش واژن یا بوی نامطبوع آن
- درد هنگام رابطه جنسی یا اختلال در عملکرد جنسی
بنا به توصیه کالج آمریکایی تخصص زنان و زایمان اگر از نظر جنسی فعال هستید یا بین ۱۳ تا ۱۵ سال دارید، مراجعه به متخصص زنان باید بخشی از روتین و برنامه سلامتی‌تان باشد تا با پیشگیری از بیماری ها زنان سلامتتان را حفظ کنید.توجه کنید که اکثر بیماری‌های جنسی زنان، با مراجعه به پزشک زنان تشخیص و درمان می‌شوند. برای همین با دیدن هر نشانه‌ای، هر چه سریع‌تر به متخصص مربوطه مراجعه کنید.
در انتخاب بهترین دکتر زنان چه مواردی را باید در نظر بگیریم؟
مشکلات مربوط به زنان بسیار حساس است و برای همین باید در انتخاب پزشکی مناسب برای درمان بیماری های زنان دقت زیادی به‌خرج داده شود. در انتخاب متخصص زنان و زایمان به موارد زیر دقت کنید:
- اگر برایتان مهم است، به مرد یا زن‌بودن پزشک دقت کنید.
- سابقه و شهرت متخصص با در نظرگرفتن تجربه بیماران پیشین او.
- توجه به حسن خلق و ارتباط مؤثری که پزشک با بیمار ایجاد می‌کند.
- تحت پوشش بیمه قرارداشتن خدمات پزشکی که به آن مراجعه می‌کنید.
- میزان دسترسی ساده و راحت به مطب، کلینیک یا بیمارستان محل فعالیت پزشک هم مهم است.
- مرور نظرات کاربرانی که از راه اینترنتی نوبت گرفته‌اند و نظراتشان را در سامانه‌های معتبر آنلاین ثبت کرده‌اند.
توجه به این نکات، پروسه تشخیص و درمان را برای شما و البته پزشک، راحت‌تر می‌کند.
در مراجعه به دکتر زنان انتظار چه معاینه‌ها و کارهایی را باید داشته باشیم؟
متخصص زنان برای تشخیص بیماری‌های زنان همچون کیست تخمدان یا فیبروم رحم اندام‌های تناسلی را معاینه می‌کند؛ این معاینه هم داخلی است و هم خارجی. برای بررسی توده‌های پستانی هم این متخصصان اقدام به انجام معاینات فیزیکی و استفاده از روش‌های مختلف می‌کنند.شما می‌توانید درباره فعالیت جنسی، دوره قاعدگی و هرگونه علائم دردناکی که دارید هم با متخصص زنان صحبت کنید تا معاینات و آزمایش‌های لازم را برای درمان بیماری های زنان پیش ببرند. از جمله آزمایش‌ها و روش‌هایی که برای تشخیص و درمان موارد مذکور کاربرد دارند، این‌ها هستند:
- سونوگرافی
- آزمایش ادرار
- آزمایش خون
برای بررسی بسیاری از وضعیت‌های مربوط به اندام‌های داخلی و تناسلی زنانه، متخصص زنان معاینه لگنی انجام می‌دهد. این پزشک اسپکولومی را در واژن قرار می‌دهد تا کل واژن و دهانه رحم را بهتر ببیند.در طول معاینه لگن، افراد دارای تخصص زنان و زایمان ممکن است سلول‌هایی را از دهانه رحم جمع‌آوری کنند تا به بررسی عفونت یا بیماری‌ها هم بپردازند. این تست هم پاپ اسمیر (یا تست پاپ) نامیده می‌شود و یکی از مواردی است که در راستای فعالیت متخصص زنان و زایمان صورت می‌گیرد. زمانی که بدانید تخصص زنان و زایمان چیست و دکتر زنان کیست، راحت‌تر می‌توانید برای مراجعه به مشکلات خود به پزشک برنامه‌ریزی کنید.
سوالات متداول تخصص زنان و زایمان
منابع:bmc.orgmy.clevelandclinic.org محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست.