گرد و غبار تا چه زمانی ماندنی است؟
به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، در روزهای اخیر هوای تهران و شماری از استان‌های غربی و جنوب‌غربی کشور تحت‌تأثیر موج شدیدی از گردوغبار قرار گرفته است؛ وضعیتی که منجر به اعلام شرایط اضطراری در برخی مناطق شده است. احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی به بررسی ابعاد و علل این پدیده پرداخت.
گردوغبار؛ مهمان تابستانی
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با اشاره به زمانبندی وقوع گردوغبار توضیح داد: گردوغبار پدیده‌ای است که بیشتر در فصل‌های گرم سال به‌ویژه در بهار و تابستان رخ می‌دهد و غالبا با عبور امواج هوای فعال یا با وزش بادهای شدید از کانون‌های تولید گردوغبار (عمدتا) در خارج از مرزهای ایران شکل می‌گیرد. عمده این کانون‌ها در شرق سوریه و عراق واقع شده‌اند.
احد وظیفه افزود: رشته‌کوه زاگرس در بسیاری مواقع مانند دیواره طبیعی عمل و از ورود گردوغبار به عمق کشور جلوگیری می‌کند و گردوغبار به سمت کشورهای جنوبی خلیج‌فارس می‌رود. اما در مواردی مانند موج اخیر، جریان هوا منحرف و گردوغبار به سمت مناطق داخلی و مرکزی کشور کشیده می‌شود.
دلیل ماندگاری بیشتر ذرات در هوا
به‌گفته رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، منشأ ایجاد گردوغبار در خاورمیانه نواحی خاصی از شرق سوریه و عراق است. این کانون، بخش عمده‌ای از ایران، کویت، بحرین، امارات و عربستان را درگیر می‌کند.
احد وظیفه همچنین به نقش بادهای منطقه‌ای اشاره کرد و گفت: در شمال تا جنوب عراق جریان بادی وجود دارد که به آن باد شمال یا «شَمل» گفته می‌شود.
این باد اگرچه کمی هوا را خنک می‌کند ولی برخی وقت‌ها شاخه‌ای از این هوا باعث انتقال توده‌های گردوغبار به مناطق جنوبی، ازجمله خوزستان و حتی تهران می‌شود. 24ساعت طول می‌کشد که این گردوغبار از خاستگاهش بلند شود و به ایران برسد ولی به‌دلیل اینکه وزش باد شدید نداریم، چندین روز طول می‌کشد که فروبنشیند.
راهکار امروز برای مقابله با گردوغبار
پیشگیری از بحران‌های زیست‌محیطی ازجمله گردوغبار، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است، اما این پیشگیری باید به‌تدریج و با برنامه‌ریزی دقیق صورت گیرد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، سازگاری با شرایط اقلیم را تنها چاره مشکل دانست و گفت: این سازگاری باید هم در سطح فردی و هم جمعی صورت گیرد. در مورد کانون‌های داخلی گردوغبار، اقداماتی چون مالچ گیاهی یا کاشت گونه بومی قابل انجام است. درباره کانون‌های خارجی، هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی از این بحران مصون بماند و باید به‌دنبال راه‌حل‌های منطقه‌ای و جمعی باشیم. تعامل با کشورهای منطقه، ازجمله برگزاری نشست‌های علمی و دیپلماتیک و رعایت حقابه‌ها، به‌ویژه توسط کشورهای بالادست مثل ترکیه، می‌تواند در کاهش کانون‌های جدید گردوغبار مؤثر باشد.