۱۱ مولکول از ۳۰ مولکول توسعه یافته آوان‌شیمی به مرحله تولید رسیده‌اند
سالم‌خبر: محمدرضا عبداللهی، مدیرعامل شرکت آوان شیمی در گفت‌وگو با سالم‌خبر در حاشیه برگزاری نهمین دوره نمایشگاه ایران فارما، با مروری بر مسیر شکل‌گیری و توسعه این شرکت، تصویری روشن از اهمیت سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه در صنعت مواد مؤثره دارویی (API) ارائه داد و هم‌زمان هشدارهایی جدی درباره تهدیدهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی پیش‌روی این صنعت مطرح کرد.
سالم‌خبر: محمدرضا عبداللهی، مدیرعامل شرکت آوان شیمی در گفت‌وگو با سالم‌خبر در حاشیه برگزاری نهمین دوره نمایشگاه ایران فارما، با مروری بر مسیر شکل‌گیری و توسعه این شرکت، تصویری روشن از اهمیت سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه در صنعت مواد مؤثره دارویی (API) ارائه داد و هم‌زمان هشدارهایی جدی درباره تهدیدهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی پیش‌روی این صنعت مطرح کرد.
محمدرضا عبداللهی در ابتدای گفت‌وگو با اشاره به آغاز بهره‌برداری از کارخانه آوان در اردیبهشت‌ماه سال جاری خاطرنشان کرد که این مجموعه با چهار سال سابقه، از ابتدا نگاه ویژه‌ای به نوآوری و توسعه داشته است. او گفت: «از همان ابتدای تأسیس شرکت، مرکز تحقیق و توسعه ما نیز هم‌زمان راه‌اندازی شد؛ حتی پیش از نهایی شدن طرح کارخانه. تا امروز این مرکز سه مرحله توسعه را پشت سر گذاشته و اکنون به جرأت می‌توان گفت بزرگ‌ترین مرکز تحقیق و توسعه صنعت ماده مؤثره دارویی در کشور است.»
به گفته وی، تاکنون ۳۰ مولکول در برنامه توسعه شرکت قرار گرفته که
تاکنون ۳۰ مولکول در برنامه توسعه شرکت قرار گرفته که **۱۱ مورد** از آن‌ها با موفقیت به مرحله تولید رسیده‌اند **۱۱ مورد** از آن‌ها با موفقیت به مرحله تولید رسیده‌اند. دکتر عبدالهی تاکید می‌کند: «هفت مولکول از این ترکیبات، دانش‌بنیان هستند؛ یا برای نخستین بار در کشور تولید شده‌اند یا اینکه روش تولید آن‌ها با نوآوری قابل توجهی همراه بوده است. برای بخش زیادی از این مولکول‌ها موفق به اخذ پروانه تولید شده‌ایم و برخی نیز وارد مرحله تجاری‌سازی شده‌اند.»
با عبور از مباحث توسعه‌ای، مدیرعامل آوان بهمن شیمی به مهم‌ترین چالش‌های روز صنعت دارو، به‌ویژه در حوزه ماده مؤثره، پرداخت. وی تأکید کرد که مسئله نقدینگی، هرچند گریبان‌گیر بسیاری از صنایع کشور است، اما در صنعت دارو به‌واسطه زمان طولانی وصول مطالبات و وابستگی به ساختارهای دولتی، شکل حادتری به خود گرفته است.
عبداللهی توضیح داد:«در صنعت دارو، برخلاف بسیاری از صنایع دیگر امکان مدیریت قیمت‌گذاری وجود ندارد. در بخش مواد مؤثره، این کنترل کمتر است، اما به‌واسطه وابستگی کامل به صنعت فینیش (داروی نهایی)، در صورت آسیب‌دیدن آن بخش،
هفت مولکول از این ترکیبات، دانش‌بنیان هستند؛ یا برای نخستین بار در کشور تولید شده‌اند یا اینکه روش تولید آن‌ها با نوآوری قابل توجهی همراه بوده است. برای بخش زیادی از این مولکول‌ها موفق به اخذ پروانه تولید شده‌ایم زنجیره‌ی بالادست نیز متأثر می‌شود. متأسفانه به صنعت API در دهه‌های گذشته توجه کافی نشده و سرمایه‌گذاری‌های جدی در آن صورت نگرفته است.»
وی وضعیت کلی اقتصاد صنعت ماده مؤثره را تابع مستقیمی از وضعیت عمومی صنعت دارو دانست و هشدار داد که حال ناخوش این صنعت، می‌تواند پیامدهای جدی برای کل نظام سلامت کشور داشته باشد. وی می‌گوید: «اگر صنعت دارو به بحران برسد، اثر آن صرفاً در سود و زیان شرکت‌ها باقی نمی‌ماند؛ بلکه کیفیت محصولات، دسترسی مردم به دارو و حتی موجودی دارو در بازار نیز می‌تواند دچار اختلال شود.»
به گفته وی، در حال حاضر بین ۹۵ تا ۹۷ درصداقلام دارویی کشور از محل تولید داخلی تأمین می‌شوند وی در این رابطه توضیح داد: «این میزان خودکفایی بسیار ارزشمند است، اما نیازمند مراقبت مستمر و حمایت هوشمندانه است. اگر صنعت دارو آسیب ببیند، حتی افزایش چند برابری قیمت‌ها نیز نمی‌تواند مشکل تأمین را حل کند. در نهایت، متضرر اصلی، مردم خواهند بود.»
یکی از نگرانی‌های مهم مطرح‌شده
به صنعت مواد اولیه دارویی API در دهه‌های گذشته توجه کافی نشده و سرمایه‌گذاری‌های جدی در آن صورت نگرفته است در این گفت‌وگو، احتمال بازگشت تحریم‌های گسترده و تأثیر آن بر زنجیره تأمین مواد مؤثره دارویی بود. دکتر عبداللهی با تأیید این تهدید، ساختار وابستگی صنعت API را تشریح کرد و گفت: «درست است که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد نیاز داروسازان کشور توسط تولیدکنندگان داخلی ماده مؤثره تأمین می‌شود، اما نکته مهم این است که بیش از ۹۰ درصد نیازهای این تولیدکنندگان، یعنی مواد اولیه، مواد واسط و تجهیزات، از خارج کشور تأمین می‌شود.»
وی ادامه داد: «اگر در بخش بین‌المللی مشکلاتی مانند تحریم یا محدودیت‌های نقل‌وانتقال مالی پیش بیاید، عملاً صنعت ماده مؤثره ما فلج خواهد شد. هنوز صنایع پایین‌دست شیمیایی و پتروشیمی در کشور، توان تأمین پایدار مواد مورد نیاز این صنعت را ندارند. حتی اگر اراده‌ای برای سرمایه‌گذاری باشد، به دلیل حجم پایین مصرف، توجیه اقتصادی لازم نیز فراهم نیست.»
عبداللهی افزود: «ما نباید خوش‌خیال باشیم. در ظاهر ۷۰ درصد مواد اولیه تأمین داخلی است، اما واقعیت این است که تمام این ساختار به
در ظاهر ۷۰ درصد مواد اولیه تأمین داخلی است، اما واقعیت این است که تمام این ساختار به واردات وابسته است. اگر تدبیری اندیشیده نشود، در صورت بروز بحران، صنعت داروی کشور ممکن است با چالشی بی‌سابقه مواجه شود واردات وابسته است. اگر تدبیری اندیشیده نشود، در صورت بروز بحران، صنعت داروی کشور ممکن است با چالشی بی‌سابقه مواجه شود.»
وی همچنین از ضعف هماهنگی در ساختار تصمیم‌گیری اقتصادی کشور انتقاد کرد و گفت: «اگرچه در سطح سازمان غذا و دارو، آگاهی و پیگیری لازم وجود دارد و جلسات فنی و کارشناسی خوبی برگزار می‌شود، اما در سطح دولت و بانک مرکزی، این پشتیبانی دیده نمی‌شود. هیچ برنامه‌ی پیشگیرانه‌ای در برابر سناریوهای احتمالی آینده مشاهده نمی‌کنیم. سهمیه‌های ارزی توافق‌شده پرداخت نمی‌شود، زمان تخصیص ارز طولانی‌تر شده و حتی از ماه‌های قبل هم شرایط بدتر شده است.»
در پایان، عبداللهی با ابراز نگرانی از تداوم روند فعلی گفت: «با این وضعیت، ما نگران آینده نزدیک هستیم. همه انتظار دارند اگر مشکلی پیش آمد، شرکت‌های دارویی بتوانند به‌سرعت وارد عمل شوند و بازار را پوشش دهند، اما چگونه؟ وقتی امروز که هنوز بحرانی نشده، امکان تأمین وجود ندارد، فردا که بحران رسید، چه باید کرد؟»