بحران اعتماد در اقتصاد دیجیتال طلا/ توقف مجوز پلتفرم‌های فروش آنلاین پس از شناسایی ۵۰۰ سایت متخلف

نبض فناوری

هجوم کاربران به پلتفرم‌های آنلاین طلا و موج خالی‌فروشی در بازار مجازی؛

با رشد سریع پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین طلا و هجوم کاربران به این بازار نوین، پدیده «خالی‌فروشی طلا» به یکی از جدی‌ترین چالش‌های اقتصاد دیجیتال ایران تبدیل شده است. طبق اعلام عضو هیأت‌رئیسه کمیسیون تخصصی طلا و جواهر، بیش از ۵۰۰ سایت و سامانه فعال در زمینه معاملات مجازی طلا بدون پشتوانه واقعی شناسایی و فعالیت آن‌ها متوقف شده است.

به گزارش «نبض فناوری»، رشد اقتصاد دیجیتال در ایران طی سال‌های اخیر، زمینه‌ساز تحول در الگوهای سنتی خرید و فروش طلا شد. مردم که به دنبال حفظ ارزش دارایی‌های خرد خود بودند، به‌سرعت از پلتفرم‌های آنلاین استقبال کردند؛ بستری که به آن‌ها اجازه می‌داد حتی با سرمایه‌های اندک وارد بازار طلا شوند.
اما در غیاب زیرساخت‌های نظارتی و شفافیت کافی، این فرصت به تهدیدی برای امنیت مالی کاربران تبدیل شد. پلتفرم‌هایی که قرار بود واسطه‌ای مطمئن میان خریدار و بازار باشند، به تدریج به میدان خالی‌فروشی، سفته‌بازی و بی‌اعتمادی عمومی بدل شدند.

در دو سال اخیر، هم‌زمان با گسترش پرداخت‌های دیجیتال و افزایش تمایل مردم به سرمایه‌گذاری خرد، پلتفرم‌های متعددی برای خرید آنلاین طلا ایجاد شد؛ پلتفرم‌هایی که امکان خرید حتی با مبالغی در حد ۱۰۰ هزار تومان را برای کاربران فراهم می‌کردند.
اما رشد ناگهانی این کسب‌وکارها بدون زیرساخت نظارتی کافی، موجب شد تا بخشی از فعالان این بازار بدون پشتوانه فیزیکی اقدام به فروش طلا کنند و در واقع «خالی‌فروشی» در مقیاس گسترده شکل بگیرد.

توقف صدور مجوزها از بهمن ۱۴۰۳

به گفته محمد کشتی‌آرای، عضو هیأت‌رئیسه کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف ایران، از بهمن‌ماه سال گذشته صدور مجوز جدید برای پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا متوقف شده است.
وی تأکید کرد: پلتفرم‌هایی مجاز به ادامه فعالیت هستند که به میزان فروش خود طلا را به‌صورت فیزیکی در بانک سپرده کنند و آن را در سامانه تجارت ثبت نمایند. در غیر این صورت، فعالیت آن‌ها مصداق خالی‌فروشی محسوب می‌شود.

مقررات جدید بانک مرکزی برای معاملات دیجیتال طلا

بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی، هر پلتفرم موظف است معادل دقیق طلای فروخته‌شده را به‌صورت فیزیکی در بانک کارگشایی یا سایر بانک‌های تعیین‌شده سپرده‌گذاری کند. این اقدام با هدف جلوگیری از ایجاد بحران نقدشوندگی و تضمین حقوق خریداران اجرا می‌شود.
کشتی‌آرای گفت: اگر پلتفرمی اعلام کند پنج کیلوگرم طلا برای فروش دارد، باید همان مقدار را در بانک ذخیره کرده و هر فروش جدید را در سامانه تجارت ثبت کند تا موجودی آن به‌صورت لحظه‌ای کنترل شود.

چهار شرط برای فعالیت قانونی پلتفرم‌های طلا

فعال صنفی حوزه طلا تصریح کرد: تنها پلتفرم‌هایی می‌توانند به شکل رسمی در فضای مجازی فعالیت کنند که چهار شرط را رعایت کنند:
۱. مجوز از وزارت صمت،
۲. مجوز از اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی،
۳. مجوز از اتحادیه طلا و جواهر،
۴. نگهداری معادل فیزیکی طلای فروخته‌شده در بانک.

هشدار درباره صدور آسان مجوزها

کشتی‌آرای با انتقاد از روند صدور آسان مجوزها از طریق درگاه ملی مجوزها گفت: «در گذشته فرد متقاضی طلافروشی باید حداقل هفت سال سابقه کار داشت، اما امروز برخی افراد بدون تجربه کافی وارد این صنف شده‌اند. این امر در حوزه‌ای حساس مانند معاملات طلا می‌تواند تبعات سنگینی برای اقتصاد و اعتماد عمومی داشته باشد.»

توصیه نهایی به سرمایه‌گذاران

وی در پایان تأکید کرد: مردم برای حفظ سرمایه خود بهتر است از طریق واحدهای فیزیکی دارای پروانه کسب و معتبر اقدام به خرید طلا کنند. در شرایط فعلی، سکه طلا همچنان مطمئن‌ترین گزینه سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود، زیرا از اعتبار بالا و نقدشوندگی سریع برخوردار است.