آشفتگی در بازار موبایل، صدای خریداران و فروشندگان را درآورده است

نبض فناوری

به گزارش «نبض فناوری»، به نقل از گجت نیوز، افزایش قیمت موبایل در بازار ایران و عدم نظارت نهادهای مربوطه، موجب نارضایتی شدید خریداران و فروشندگان شده است. این پدیده علاوه بر ایجاد فاصله طبقاتی بیشتر، باعث شده تا تلفن همراه که امروزه به عنوان یک کالای ضروری و حیاتی برای ارتباطات، تحصیل، و حتی کسب‌وکار شناخته می‌شود، از دسترس اقشار متوسط و ضعیف جامعه دورتر و دورتر شود. علاوه بر این موارد، ضعف در زیرساخت‌ها و خدمات پس از فروش نیز مزید بر علت شده است.

در حالی که نرخ ارز در ماه‌های اخیر مسیری پرنوسان را تجربه کرده، اما قیمت گوشی‌های موبایل با سرعتی به مراتب بیشتر و فراتر از رشد نرخ ارز افزایش یافته است. در مواردی حتی رشد قیمت موبایل از نرخ رشد دلار نیز پیشی گرفته که به طور جدی این ابهام را تقویت می‌کند که سازوکارهای غیرشفاف و غیرمنطقی در پشت پرده این بازار پررونق در حال فعالیت هستند.

تحولات اخیر این بازار نشان می‌دهد که اختلاف قیمت یک مدل مشخص از یک برند خاص، تنها در دو فروشگاه مجاور و در فاصله‌ای نزدیک به هم، می‌تواند تا سقف قابل توجه یک میلیون تومان نیز برسد. این تفاوت فاحش قیمتی، که هیچ توجیه منطقی اقتصادی ندارد، به وضوح نشان‌دهنده فقدان نظارت مؤثر از سوی نهادهای متولی است.

این شکاف قیمتی، که ریشه در فعالیت واسطه‌ها و سوءاستفاده از نبود شفافیت اطلاعاتی و نظارتی دارد، نه تنها خریداران را در موقعیتی سردرگم و بلاتکلیف قرار می‌دهد، بلکه به بی‌اعتمادی عمومی نسبت به کل بازار موبایل و فعالان آن دامن می‌زند. مصرف‌کنندگان در مواجهه با چنین شرایطی ناچارند برای یافتن بهترین قیمت، زمان و انرژی قابل توجهی را صرف کنند و در نهایت نیز تضمینی برای خرید با قیمت واقعی و منصفانه وجود ندارد.

بررسی قیمت‌ گوشی‌های پرفروش بازار کشور

بازار موبایل ایران در حال حاضر شاهد سلطه بلامنازع برند سامسونگ است که با اختصاص حدود ۵۰ درصد از سهم بازار، همچنان پرطرفدارترین انتخاب مصرف‌کنندگان ایرانی باقی مانده است. با این حال قیمت گوشی‌های سامسونگ، به‌ویژه مدل‌های پرچم‌دار و حتی میان‌رده به سطوحی رسیده که خرید آن‌ها را برای بخش قابل توجهی از خانوارها، حتی با درآمد متوسط به بالا دشوار ساخته است.

گران‌ترین گزینه سامسونگ، گلکسی اس ۲۵ اولترا، با قیمتی نجومی بین ۱۰۰ تا ۱۰۶ میلیون تومان عرضه می‌شود که عملاً آن را در رده کالاهای لوکس قرار می‌دهد. مدل پرچم‌دار سال گذشته، Galaxy S24 نیز با اختلاف قیمت قابل توجه، بین ۴۰ تا ۶۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است. یکی از محبوب‌ترین میان‌رده‌های سامسونگ، یعنی Galaxy A55 اکنون بین ۲۸ تا ۳۰ میلیون تومان قیمت دارد و مدل اقتصادی‌تر سری A، یعنی Galaxy A35 در محدوده ۲۲ تا ۲۴ میلیون تومان به فروش می‌رسد.

در سوی دیگر برند شیائومی با حدود ۳۰ درصد سهم بازار، به عنوان رقیب اصلی سامسونگ و گزینه‌ای محبوب به‌ویژه در بخش گوشی‌های میان‌رده و قاتل پرچمدار، جایگاه خود را تثبیت کرده است. با وجود این روند افزایش قیمت در محصولات شیائومی نیز مشهود بوده و این برند را نیز از گزینه‌های اقتصادی دور کرده است. Poco X6 Pro یکی از گوشی‌های جذاب این برند در رده قیمتی ۲۰ تا ۲۴ میلیون تومان قرار دارد. Redmi Note 13 Pro 5G نیز با قیمتی بین ۲۴ تا ۲۸ میلیون تومان عرضه می‌شود. Xiaomi 13T حدود ۲۸ میلیون تومان و Xiaomi 13T Pro در محدوده ۳۰ تا ۳۴ میلیون تومان قیمت دارد.

اپل، با وجود چالش‌های همیشگی مانند هزینه‌های بالای رجیستری و تعرفه‌های واردات، توانسته است سهمی بین ۱۳ تا ۱۴ درصد از بازار ایران را به خود اختصاص دهد. وفاداری بالای کاربران اپل به گوشی‌های آیفون و تمایل کم آن‌ها به تغییر سیستم‌عامل، علت اصلی حفظ این سهم بازار است.

به عنوان مثال آیفون ۱۶ با ظرفیت ۱۲۸ گیگابایت با قیمت حدودی ۸۹ تا ۹۱.۵ میلیون تومان عرضه می‌شود. آیفون 16 Pro Max با ظرفیت 256 گیگابایت در بالاترین رده قیمتی، بین ۱۴۵ تا ۱۵۶ میلیون تومان معامله می‌شود. گوشی آیفون 15 Pro Max با ظرفیت 256 گیگ، حدود ۱۲۴ میلیون تومان قیمت دارد و آیفون ۱۴ با ظرفیت ۱۲۸ گیگ که همچنان یکی از گزینه‌های پرطرفدار است، بین ۶۳ تا ۶۷ میلیون تومان عرضه می‌شود.

طبق آمار قیمتی فوق، برندهایی مانند سامسونگ و اپل با ارائه محصولات رده بالا و قیمت‌های نجومی، عملاً بخش بزرگی از بازار را هدف قرار داده‌اند، در حالی که شیائومی تلاش می‌کند تا با ارائه گزینه‌های متنوع‌تر در رده قیمتی متوسط، خلاء موجود را تا حدی پر کند، هرچند که این برند نیز از موج گرانی‌ها در امان نمانده است.

پیشی گرفتن رشد قیمت موبایل از نرخ ارز

اگرچه فروشندگان و فعالان بازار موبایل، نوسانات نرخ ارز را به عنوان مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل افزایش قیمت‌ها در ایران معرفی می‌کنند، اما بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که رشد قیمت بسیاری از گوشی‌های تلفن همراه، به طور قابل توجهی از نرخ رشد دلار پیشی گرفته است.

به نظر می‌رسد نبود یک سامانه رسمی و شفاف برای اعلام و کنترل قیمت‌ها، همراه با ضعف ملموس در نظارت نهادهای مسئول مانند سازمان حمایت، وزارت صمت و سازمان تعزیرات حکومتی و همچنین فضای غیررقابتی که مانع از ورود بازیگران جدید و متنوع می‌شود، زمینه را برای سودجویی گسترده دلالان و فروشندگان سودجو فراهم کرده است. این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا قیمت‌گذاری‌ها بر اساس منطق عرضه و تقاضای سالم شکل نگیرد.

مشکلات بازار موبایل ایران تنها به قیمت‌های نجومی ختم نمی‌شود؛ زنجیره خدمات پس از فروش نیز کانون دیگری از نارضایتی‌هاست. خریدارانی که با پرداخت هزینه‌های سنگین برای تهیه یک گوشی هوشمند اقدام می‌کنند، در صورت بروز هرگونه نقص فنی، خرابی یا نیاز به خدمات گارانتی با چالشی اساسی و ناامیدکننده مواجه می‌شوند.

نکته قابل تأمل دیگر، عدم تناسب رشد درآمد خانوارها با افزایش شدید قیمت موبایل است. در حالی که درآمد اکثر خانواده‌ها در مقایسه با سال گذشته تغییر محسوسی نداشته یا با رشدی اندک همراه بوده است، رشد چند ده درصدی قیمت موبایل باعث شده تا بخش بزرگی از جامعه، به جای خرید گوشی جدید به استفاده طولانی‌تر از دستگاه فعلی خود یا صرف هزینه‌های مکرر برای تعمیرات آن روی آورند.

لزوم بازگرداندن آرامش به بازار موبایل

کارشناسان این حوزه بر لزوم اتخاذ اقدامات فوری و مؤثری برای بازگرداندن آرامش و شفافیت تأکید دارند. این اقدامات باید به طور همزمان و با اولویت‌بخشی بالا در دستور کار نهادهای مسئول قرار گیرد. در رأس این راهکارها، راه‌اندازی یک سامانه رسمی و کاملاً شفاف برای اعلام قیمت روزانه و لحظه‌ای گوشی‌های تلفن همراه قرار دارد.