آتش سوزی در کوه آبیدر سنندج؛ «چیاکو» در روز تولدش جان باخت/ «خبات» ما پرپر شد؛ «اگر دمنده دست جوانان دادید چرا لباس ضدحریق و دستکش و کفش ایمن ندادید؟»
مظاهر گودرزی: هجوم آتش در زاگرس تراژدی مرگ در روز تولد را رقم زد؛ «چیاکو» این‌بار هم قصد داشت ناجی محیط زیست شود، تا دود از کوه «آبیدر» بلند شد خودش را به آنجا رساند، همراه «خبات»، «حمید» و تعدادی دیگر از جوانان کرد در سنندج. آن‌ها بارها توانسته بودند آتشی را که به جان جنگل‌ها و مراتع افتاده بود، خاموش کنند و به خانه برگردند، اما این‌بار بار آخر بود، دوم مرداد آتشی که در آبیدر شعله گرفت جان هم گرفت، پنج جوان سنندجی قربانی این آتش شدند، آن‌ها با سوختگی کامل در بیمارستان بستری شدند، حالا سه نفرشان چشم از جهان بسته‌اند و «چیاکو» دقیقا در روز تولدش، ششم مرداد با کوه آبیدر، سنندج، کردستان و البته همسرش که یک ماه قبل عقد کرده بودند خداحافظی کرد.
از راست تصویر: خبات امینی – چیاکو یوسفی‌نژاد – حمید مرادی
«چیاکو» هم جمال داشت هم کمال
«برخی می‌گویند قلیان کشیدن عده‌ای این آتش را به جان «آبیدر» انداخت.» امید این جمله را با تردید از روی شنیده‌هایش می‌گوید، مطمئن نیست دلیل اصلی آتش‌سوزی دوم مرداد در آبیدر چیست اما می‌گوید: «ماه چهارم و پنجم هرسال آتش‌سوزی‌های اطراف سنندج شروع می‌شود.» او دایی «چیاکو» است. می‌گوید: «خدا جوانی به ما داده بود که قدرش را ندانستیم، نمونه بود، از من نه، اما از مردم کردستان بپرسید که چیاکو چه‌طور جوانی بود، ورزشکار مچ اندازی کشور بود، بدنسازی کار می‌کرد، باشگاه بدنسازی داشت، همه زندگی‌اش با ورزش و محیط زیست عجین شده بود، همیشه به فکر حیات وحش و محیط زیست سنندج بود.»
او درباره آتش‌سوزی کوه آبیدر که تا امروز حداقل منجر به مرگ سه نفر شده است به خبرآنلاین می‌گوید: «جوانان کردستان جان خودشان را فدا کردند، چیاکو هم همین‌طور، همین‌که متوجه شد آبیدر آتش گرفته بلافاصله برای خاموش کردن آتش اقدام کرد، فرزند خواهرم یک ماه است که عقد کرده بود وحالا دقیقا در روز تولدش فوت کرده است. الان همه غمبار هستند، خدا به چیاکو هم جمال داد هم کمال، هم زیبایی داد هم غرور و شهامت.»
«خباتِ» ما پرپر شد
در آتش‌سوزی دوم مرداد در کوه آبیدر «چیاکو» تنها نبود، «خبات» هم مانند همیشه خودش را به صحنه آتش می‌رساند، «از مریوان گرفته تا پاوه، تا همین آبیدر، هرجایی که آتش به جان جنگل و مراتع می‌افتاد بلافاصه خودش را می‌رساند تا آتش را خاموش کند.» این جمله‌ی «فواد» است، برادر بزرگتر «خبات»، می‌گوید: «خبات ۳۶ ساله بود، خرج پدر و مادرم را او می‌داد، ورزشکار هم بود، تقریباً همه قله‌های ایران را فتح کرده است، ای کاش این‌ها که برای خاموش کردن آتش به کوه و جنگل می‌روند لباس ضد حریق داشتند.»
این را عضو دیگر خانواده «خبات» هم می‌گوید، به گفته دختر خاله‌اش: «وقتی از طرف استانداری برای خاموش کردن آتش، دمنده دست بچه مردم می‌دهند، از خودشان نمی‌پرسند این افرادی که برای خاموش کردن آتش می‌روند لباس ضد حریق دارند یا نه؟ چرا به این افراد دمنده دادند اما لباس ضد حریق ندادند، چرا دستکش و کفش ایمن به این جوانان ندادند؟»
او می‌گوید: «خبات همیشه می‌گفت محیط زیست زادگاه من است، درحالی‌که همان روز خیلی‌ها به خبات توصیه کرده بودند که به آبیدر نرود اما خودش گفته بود که من در آبیدر بزرگ شدم باید برای خاموش کردن آتش آنجا بروم. او رفت تا که خبات ما پرپر شود، حقش این نبود.»
وقتی دمنده خودش عامل آتش‌سوزی می‌شود
«چیاکو»، «خبات» و «حمید» اولین افرادی نبودند که در آتش‌سوزی جنگل و مراتع جان خود را از دست دادند و احتمالا آخرین نفرات نیستند، برای خاموش کردن آتشی که به جان محیط زیست می‌افتد علاوه بر نیروی انسانی داوطلب به نیروهای آموزش دیده و البته امکانات نیاز است. در غیر این صورت تراژدی کوه آبیدر مجدد تکرار می‌شود. به‌گفته سیامک سیاف: «منطقه زاگرس تا حدود زیادی صعب العبور است، برای همین خاموش کردن آتش در این منطقه به تجربه زیادی نیاز دارد.»
او عضو انجمن زیست محیطی ژیوای پاوه است، انجمنی که تعدادی از اعضای خودش را در جریان آتش‌سوزی‌های مکرر جنگل‌های زاگرس از دست داده است. سیاف به خبرآنلاین می‌گوید: «موقع خاموش کردن آتش نحوه کار کردن با دمنده خیلی مهم است، حتی می‌تواند سبب آتش سوزی هم شود چراکه دمنده برای کار کردن از بنزین استفاده می‌کند و اگر از پشت آتش نزدیک شود خطرناک است. دمنده‌هایی که ما برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کنیم در خیلی از کشورها برای جمع کردن برگ درختان استفاده می‌کنند.»
بیشتر آتش‌سوزی‌ها در جنگل و مرتع کار عامل انسانی است
این فعال محیط زیست درباره اقدام لازم برای جلوگیری از مرگ افراد داوطلب در جریان خاموش کردن آتش در جنگل و مراتع می‌گوید: «با در اختیار گرفتن دیده‌بان‌های بیشتر توسط محیط زیست یا منابع طبیعی می‌شود خطر آتش سوزی‌ها را کم کرد، وقتی یک منطقه بزرگ شش الی هفت نفر دیده‌بان دارند کافی نیست، اگر تعداد دیده‌بان‌ها و نیروهای آموزش دیده زیاد باشد هم آتشی که به جان جنگل می‌افتد زود شناسایی و کنترل می‌شود و هم نیروها خسته نمی‌شوند، بنابراین درصد خطای انسانی کاهش پیدا می‌کند و مرگ و میر افراد در جریان خاموش کردن آتش کم می‌شود.»
سیاف با بیان این‌که «بیشتر آتش‌سوزی‌ها در جنگل و مرتع به خاطر عامل انسانی است.» می‌گوید: «کار فرهنگی باید انجام شود، باید به افراد توصیه شود که اقدامی نکنند تا در جنگل و مرتع آتش سوزی راه بیفتد اما گاهی این وضعیت برعکس است، طوری که افراد گمان می‌کنند خودشان در قبال طبیعت و محیط زیست هیچ مسئولیتی ندارند و اگر هم آتش به جان جنگل و مرتع افتاد عده‌ای هستند که می‌روند آن را خاموش می‌کنند.»
۲۳۳۲۳۳