فعال شدن مکانیزم ماشه چه تاثیری بر بورس تهران دارد؟

نبض بورس

به گزارش نبض بورس، افراد جامعه به عنوان فعالین اقتصادی همواره منابع مالی خود را به سمتی هدایت می کنند تا در نهایت میان بازده و ریسکی که متحمل می شوند تعادل برقرار نمایند. میزان تخصیص منابع به بازار سهام، بازار طلا و دلار و حتی نگهداری پول نقد بستگی به تحمل ریسک پذیری و شرایط بازار دارد. هر سرمایه گذار باتجربه با تنوع دادن به ترکیب دارایی هایش درصد زیادی از ریسک پرتفولیو خود را حداقل کرده و سود آتی خود را تضمین می کند. اما بعضی ریسک‌ها غیرقابل اجتناب بوده و با تنوع بخشی نیز از بین نمی رود مانند اعمال تحریم‌های اقتصادی. این نااطمینانی که از محیط خارج بر تمامی بازار‌ها سیطره می‌افکند را تحت عنوان ریسک سیستماتیک معرفی می کنند. مطرح شدن مکانیزم ماشه حتی قبل از قطعی شدن آن به عنوان ریسک سیستماتیک سیاسی، سایه سنگینی را بر بازار‌های مالی و مخصوصا بازار بورس تهران انداخته است. در ادامه نبض بورس با تعریف دقیق مکانیزم ماشه و چگونگی اثرگذاری بر بازار سرمایه، افقی واضح فراروی فعالان بازار قرار می دهد. 

مکانیسم ماشه چیست و چرا اقتصاد ایران را منقبض میکند؟

مکانیزم ماشه اشاره به برگشتن تحریم‌های مالی، بانکی، فروش نفت و انرژی داشته، بزرگترین ریسک سیستماتیک در ایران است. ثبات اقتصاد ایران به ارز ناشی از فروش نفت وابسته بوده و در مواجه با تحریم شوک بزرگی ابتدا به بازار‌های مالی وارد کرده و در ادامه بر شاخص‌های خرد و کلان اقتصاد مانند رشد تورم، کاهش صادرات و واردات، کاهش سوداروری شرکت‌ها و شکاف تولید سرریز می کند. نااطمینانی، آشفتگی مالی و تورمی که به دنبال کسری بوجه دولت ایجاد می شود در قدم اول منجر به افول سرمایه گذاری و رکود تولید خواهد شد. افراد برای حفظ ارزش دارایی‌های خود منابع مالی را از بازار سهام که چرخ اقتصاد است خارج و به دارایی‌های امن مانند طلا تبدیل می کنند. همچنین تحریم‌ها و تلاطم نرخ ارز از مصادیق بروز رفتار توده‌ای بازار سهام هستند که نبض بورس آن را با استناد به پژوهش‌های علمی در گزارشی واکاوی کرده است. 

مکانیز ماشه و رکود بازار بورس تهران

دو دیدگاه می تواند علت بی ثباتی بازار بورس ناشی از مکانیزم ماشه را توضیح دهد، شوک به صنایع و جایگزینی دارایی.

شوک به صنایع: بورس تهران میزبان صنایع و شرکت‌های متنوعی است و هر کدام سهمی از ارزش معاملات و حجم بازار دارند. شرکت‌های بزرگ بورسی که ویترین بازار سرمایه هستند سیگنالی برای جذابیت و پیش بینی شاخص بازار تلقی می شوند. بنا به گزارش نبض بورس برخی از بزرگترین شرکت‌های بورسی عبارتند از هلدینگ خلیج فارس، فولاد مبارکه اصفهان، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، صنایع مس ایران، پتروشیمی پارس، سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین.

با ریز شدن به ماهیت این شرکت‌ها دو نکته پررنگ می شود:

اول) ساختار نیمه دولتی دارند دوم) منبع اصلی ارز آوری کشور از محل صادرات هستند.

مکانیزم ماشه با ایجاد محرومیت صادرات محصولات نفتی و محرومیت بانکی جهت انتقال ارز به داخل شوک بزرگی به بازدهی و ارزش سهام شرکت‌های صادرات محور وارد می نماید. هنگامی که ارزش شرکت‌های برتر بورس روند نزولی بگیرد به جهت همبستگی با شاخص کل سیگنال رکود و کاهش بازدهی را ساطع می کند. از طرف دیگر آقای بیات در مقاله خود ثابت کرد شرکت‌های بورسی دولتی تاثیر بیشتری از ریسک سیستماتیک میگیرند. 

جایگزینی دارایی: افراد در مواجه با نوسان اقتصاد و بی ثباتی سیاسی ترجیح می دهند دارایی‌های امن و با قدرت نقدشوندگی بالا مانند طلا یا نرخ ارز داشته باشند و سهم کمتری را به سهام تخصیص میدهند. مکانیزم ماشه که با هدف فشار حداکثری اقتصادی تدوین شده است در صورت اجرایی شدن باعث خروج سهامداران حقیقی و حقوقی خواهد شد و انتظار می رود نرخ طلا و دلار رشد کند.

در نهایت از زاویه دید سیاسی اگر روند مذاکرات و چشم انداز توافقات بین المللی روشن باشد بورس رشد خواهد کرد، زیرا سیگنالی برای ثبات و اطمینان اقتصاد کلان است.