اگر عرضه خودرو در بورس کالا متوقف نمی شد؟
به گزارش نبض بورس، آذرشب در این میزگرد گفت: در سال ۱۴۰۱ حدود ۶۸ هزار دستگاه خودرو از طریق بورس کالا معامله شد که معادل هفت درصد کل تولید خودروسازان بود. هرچند این سهم چندان بزرگ نبود، اما نتایج آن نشان داد منافع قابل توجهی نصیب خریداران، تولیدکنندگان و حتی دولت شد.
به گفته وی، یکی از مهم‌ترین دستاوردها حذف واسطه‌ها از بازار خودرو بود به طوریکه در بورس کالا، مصرف کنندگان نهایی اقدام به خرید کردند و گزارش‌های خودروسازان نیز این موضوع تأیید کردند.
رئیس اداره تحلیل بازار بورس کالای ایران توضیح داد: واسطه زمانی وارد بازار می‌شود که امتیاز ویژه‌ای برای کسب سود وجود داشته باشد، اما در بورس کالا قیمت براساس عرضه و تقاضا کشف می‌شود و همه از فرصت برابر خرید برخوردارند. همین موضوع باعث شد خودرو با قیمت تعادلی به دست مصرف‌کننده واقعی برسد.
وی با اشاره به معضل همیشگی عدم تحویل به‌موقع خودرو افزود: در بورس کالا، به دلیل وجود اتاق پایاپای و تضامین دریافت‌شده، هم خریدار و هم تولیدکننده ملزم به ایفای تعهدات خود هستند. اگر تولیدکننده خودرو را با تأخیر تحویل دهد، باید جریمه بپردازد؛ موضوعی که خود بازدارندگی ایجاد کرد.
از منظر مالی نیز به گفته آذرشب، خریداران حدود ۱۰ همت صرفه‌جویی داشتند، تولیدکنندگان ۱۶ همت سود بردند و دولت هم ۱.۴ همت از محل مالیات بر ارزش افزوده کسب کرد. او تأکید کرد: این تجربه موفق تنها در صورتی تکرارپذیر است که عرضه‌ها منظم و در حجم کافی انجام شود تا امکان مدیریت بازار و کشف نرخ عادلانه فراهم گردد.
افزایش زیان ایران خودرو پس از خروج از بورس کالا
رئیس اداره تحلیل بازار بورس کالا گفت: ارزیابی موفقیت یا شکست یک برنامه باید بر اساس عدد و رقم باشد، اما متأسفانه در خصوص دستورالعمل شورای رقابت، آمار شفافی از شرایط صنعت و بازار خودرو ارائه نمی‌شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با استناد به صورت‌های مالی ایران‌خودرو خاطرنشان کرد: زمانی که عرضه خودرو از بورس کالا خارج شد، زیان انباشته ایران‌خودرو از ۷۴ همت در سال ۱۴۰۱ به ۱۳۰ همت افزایش یافت. در همین حال، مصرف‌کنندگان نیز از تأمین خودرو رضایت نداشتند و همچنان فاصله قیمت بازار آزاد و کارخانه پابرجاست.
آذرشب همچنین با طرح پرسشی از شورای رقابت گفت: طبق قانون برنامه هفتم توسعه، حدود اختیارات شورای رقابت مشخص است. اما اینکه این شورا بازار خودرو را به عنوان انحصار طبیعی معرفی کند یا خیر، نیازمند شفاف‌سازی است؛ چراکه در دستورالعمل ۵۴۳ اشاره‌ای به این موضوع نشده است.
او یادآور شد: بسیاری از محدودیت‌ها و شرایطی که شورای رقابت در دستورالعمل خود لحاظ کرده، از جمله پلاک فعال یا محدودیت‌های سنی برای خریداران، قابلیت اجرا در بورس کالا را داشت. تجربه عرضه خودرو نشان داد بورس کالا زیرساخت نرم‌افزاری و سامانه‌ای لازم برای اعمال چنین سیاست‌هایی را در اختیار دارد و می‌تواند شرایط مدنظر سیاست‌گذار را به سرعت پیاده‌سازی کند.